Διατροφογνώστης

Από Κωνσταντίνα Μπακλώρη,Κλινική Διαιτολόγο-Διατροφολόγο MSc,RD

Αυτό που πρέπει να γνωρίζουν όλοι οι κοιλιοκακικοί ασθενείς είναι

ότι η κοιλιοκάκη μπορεί να θεραπευτεί πλήρως και ότι το εντερικό βλεννογόνο αποκαθίσταται συνήθως σε 6-12 μήνες μετά την αρχή της θεραπείας.

Η θεραπεία είναι ο δια βίου αποκλεισμός από τη διατροφή προϊόντων που περιέχουν γλουτένη.

Γλουτένη περιέχουν όλα τα τρόφιμα στα οποία υπάρχει σιτάρι, σίκαλη, κριθάρι ή βρώμη (ψωμί, μακαρόνια, παξιμάδια, φρυγανιές, μπισκότα, ζύμες κλπ).

Με εξαίρεση τη καθαρή -χωρίς προσμίξεις- βρώμη που μπορεί να καταναλωθεί από κάποιους κοιλιοκακικούς σε μικρές ποσότητες (έως 50 γρ/ημέρα), όλα τα παραπάνω πρέπει να αποφεύγονται σε οποιαδήποτε ποσότητα έστω και πολύ μικρή.

Σε αντίθεση, ως πηγές υδατανθράκων μπορούν να καταναλώνονται άφοβα το ρύζι, οι πατάτες, το καλαμπόκι, το φαγόπυρο (μαυροσίταρο), η κινόα (χηνοπόδιον), το κεχρί και παράγωγά τους.

Επιπρόσθετα, ψωμί, μακαρόνια, αλεύρι, κέικ και άλλα ειδικά τρόφιμα χωρίς γλουτένη μπορεί να προμηθεύεται ο ασθενής από το φαρμακείο της γειτονίας του αλλά και απο μαγαζιά με βιολογικά τρόφιμα.

Σωστή αγορά τροφίμων ελεύθερων γλουτένης

Μεγάλη προσοχή χρειάζεται κατά την αγορά προϊόντων στα οποία η ύπαρξη μέρους σιταριού, σικάλεως  κριθαριού ή βρώμης δεν είναι προφανής. Τα δημητριακά αυτά χρησιμοποιούνται από τη βιομηχανία τροφίμων σε μπαχαρικά, ως συντηρητικά σε τροφές ή και ως μεταφορείς τεχνιτών αρωμάτων. Τέτοια παραδείγματα αποτελούν κάποια αλλαντικά, προμαγειρεμένα κρέατα/ψάρια, έτοιμες σάλτσες/σούπες και πολλά άλλα.

Έτσι, πρέπει πάντα να διαβάζονται οι πίνακες συστατικών των τροφίμων και να αποφεύγονται τρόφιμα για τα οποία υπάρχει υποψία ότι περιέχουν γλουτένη (πχ. τρόφιμα με «άλευρα σίτου» ή «άμυλο σίτου» κτλ). Από το 2012 αναμένεται η υποχρεωτική αναγραφή ύπαρξης γλουτένης σε όλα τα έτοιμα προϊόντα του εμπορίου. Επιπλέον, σύμφωνα με τους νέους πιο αυστηρούς κανονισμούς που έθεσε η ευρωπαϊκή νομοθεσία η ετικέτα «ελεύθερο γλουτένης» θα μπορεί να χρησιμοποιηθεί μόνο από τρόφιμα των οποίων η περιεκτικότητα σε γλουτένη δεν ξεπερνά τα 20ppm.

Γεύματα εκτός σπιτιού

Για να είναι διατροφή του κοιλιοκακικού ελεύθερη γλουτένης και εκτός σπιτιού χρειάζεται ένας βαθμός προγραμματισμού & οργάνωσης.

Θα πρέπει να έχει πάντα μαζί του σνακ που είναι σίγουρα ελεύθερα γλουτένης διότι δυστυχώς η πιθανότητα του να αγοράσει από το δρόμο «κάτι στα γρήγορα» απο οποιοδήποτε φούρνο/ ταχυφαγείο/ κρεπερί) χωρίς να τον βλάψει δεν είναι μεγάλη.

Στο εστιατόριο, την ταβέρνα ή σε ένα τραπέζι με φίλους θα πρέπει να προτιμούνται τρόφιμα που από τη φύση τους είναι ελεύθερα γλουτένης (λαχανικά, κρεατικά, ψάρια, ρύζι, πατάτες κα) με ιδιαίτερη προσοχή όμως στον τρόπο παρασκευής τους ο οποίος μπορεί να τα επιφορτίσει με γλουτένη!!! Πχ παναρισμένο κρέας/ψάρι, σάλτσα λαχανικών που μπορεί να έχει πήξει με αλεύρι κτλ. Με αυτή τη λογική θα πρέπει να αποφεύγονται και τα μαγειρευτά ή τα πολύ πολύπλοκα φαγητά τα οποία δεν είναι δυνατόν να γνωρίζουμε τι ακριβώς περιέχουν.

Είναι σημαντικό για όλα τα άτομα που πάσχουν από κοιλιοκάκη να μην ντρέπονται να εξηγήσουν την πάθησή τους σε τρίτους. Καλό είναι να ρωτούν σε όποιο μαγαζί ή σπίτι επισκέπτονται για να γευματίσουν τι περιέχει το γεύμα που θα καταναλώσουν και αν παρασκευάστηκε σε χώρο όπου είναι εύκολη η επιμόλυνσή του από γλουτένη (πχ η σαλάτα κόπηκε σε πάγκο όπου υπήρχαν υπολείμματα ψωμιού/αλευριού).

Έρευνα

Ελπιδοφόρα μηνύματα για όλους τους ασθενείς με κοιλιοκάκη παίρνουμε από διάφορες φαρμακευτικές θεραπείες που βρίσκονται υπό αξιολόγηση. Η έρευνα σε αυτό τον τομέα κινείται προς την κατεύθυνση της ενζυμικής διάσπασης της γλουτένης έτσι ώστε αυτή να καταστεί μη τοξική για τους πάσχοντες.

Σκοπός είναι να δημιουργηθεί ένα χάπι όπου μελλοντικά θα λαμβάνεται πριν από την κατανάλωση φαγητού και θα επιτρέπει στους ασθενείς να καταναλώσουν τροφές που σήμερα είναι απαγορευμένες.

Δικαιώματα ασθενών/ Τι ισχύει στην Ελλάδα

Στην Ελλάδα, οι πάσχοντες από κοιλιοκάκη απαλλάσσονται από την στρατιωτική θητεία.

Σύμφωνα με αντιπρόσωπο του συλλόγου πασχόντων από κοιλιοκάκη, οι διεγνωσμένοι ασθενείς έχουν ακόμα το δικαίωμα συνταγογράφησης μιας ποσότητας ειδικών τροφίμων χωρίς γλουτένη και κάλυψη 100% της τιμής τους από το ασφαλιστικό τους ταμείο.

Δημόσια νοσοκομεία με ειδικό ιατρείο κοιλιοκάκης: Νοσοκομείο Παίδων «Η Αγία Σοφία», Νοσοκομείο «Ευαγγελισμός» (το μοναδικό στην Ελλάδα που πραγματοποιεί διαγνωστικές αναλύσεις ανίχνευσης αντισωμάτων σε tTGA /ΕΜΑ), Κωνσταντοπούλειο νοσοκομείο Ν. Ιωνίας (Αγ Όλγα).

Χρήσιμοι σύνδεσμοι

Ελληνική εταιρεία για την κοιλιοκάκη

Ελληνικό Ίδρυμα Γαστρεντερολογίας και Διατροφής diatrofognostis