Διατροφογνώστης

Από Κωνσταντίνα Μπακλώρη,Κλινική Διαιτολόγο-Διατροφολόγο MSc,RD

Ένα μεγάλος αριθμός συνανθρώπων μας υποφέρει απο τις ιδιοπαθείς φλεγμονώδεις νόσους του εντέρου, όπως περιγράφονται η ελκώδης κολίτιδα και η νόσος του Crohn. Αυτό ουσιαστικά σημαίνει ότι είτε ορισμένα σημεία του παχέος εντέρου (ελκώδης κολίτιδα) είτε οποιοδήποτε σημείο του πεπτικού σωλήνα – απο το στόμα μέχρι τον πρωκτό- (νόσος του Crohn)   μπορεί να παρουσιάζει φλεγμονή.

Με τον πεπτικό σωλήνα να φλεγμαίνει, η κατάσταση θρέψης είναι ένα σοβαρό ζήτημα που απασχολεί τα ατόμα που πάσχουν.

Σε ένα υγιές άτομο, ένα μεγάλο ποσοστό της διαδικασίας της πέψης λαμβάνει μέρος στο λεπτό έντερο. Αφού τα περιεχόμενα της τροφής διασπαστούν, οι θρεπτικές ουσίες απορροφούνται απο το βλενογόννο του λεπτού εντέρου και απο εκεί διανέμονται στο υπόλοιπο σώμα μέσω της κυκλοφορίας του αίματος. Οτιδήποτε δεν πέπτεται περνά στο παχύ έντερο απο όπου θα προχωρήσει για να αποβληθεί απο το σώμα.

Στην περίπτωση όμως που στο λεπτό έντερο (ή και πιο εκτεταμένα) υπάρχει φλεγμονή, η απορρόφηση θρεπτικών συστατικών καθίσταται προβληματική και η δραπέτευση τους απο το σώμα μέσω του παχέος εντέρου αναπόφευκτη. Αυτός είναι και ο λόγος γι ατον οποίο οι ασθενείς νιώθουν έντονο το αίσθημα της κούρασης.

Άλλα συμπτώματα της νόσου είναι η αφυδάτωση και η διάρροια (λόγω αποτυχημένης απορρόφησης νερού απο το λεπτό ένετερο), ο έντονος πόνος,  πυρετός, εμετοί και ναυτία. Εύκολα λοιπόν μπορεί να καταλάβει κάποιος ότι τα άτομα μ΄αυτά τα συμπτώματα θα έχουν και μειωμένη όρεξη για πρόσληψη τροφής και μπορούν έτσι να οδηγηθούν στην κακοθρεψία. Ταυτόχρονα όμως, λόγω φλεγμονής, έχουν και αυξημένες ενεργειακές και πρωτεϊνικές απαιτήσεις.

 Μια επαρκής διατροφή για τη διατήρηση του σωματικού βάρους και της μυϊκής μάζας  είναι μεγίστης σημασίας για την πρόοδο της νόσου διότι η αλλαγή της σύστασης του σώματος μπορεί να οδηγήσει σε έξαρση της φλεγμονής ή/και μειωμένη ανταπόκριση στην φαρμακευτική αγωγή.

Διατυπώνοντας το παραπάνω θα πρέπει βέβαια να ξεκαθαριστεί ότι δεν υπάρχει κάποιο διαιτητικό πρόγραμμα που να μπορεί να εφαρμοστεί από όλους τους ασθενείς. Για να διαμορφωθεί μια δίαιτα θα πρέπει να ληφθούν υπ΄όψιν η έκταση της φλεγμονής στον πεπτικό σωλήνα και η ύπαρξη εντερικής απόφραξης. Έτσι ανάλογα με τη σοβαρότητα της νόσου και το εάν βρίσκεται σε έξαρση ή ύφεση, ένα πλάνο διατροφής μπορεί να είναι απο καθόλου έως πολύ περιορισμένο.

Υπάρχουν βέβαια τροφές που προκαλούν δυσφορία στους περισσότερους ασθενείς. Αυτές είναι:

τα καυτερά φαγητά

ο καφές

το αλκοόλ

τα λιπαρά φαγητά

τα γαλακτοκομικά (για όσους έχουν δυσανεξία στη λακτόζη)

γεύματα πολύ υψηλά σε φυτικές ίνες

Οι πιο συχνές διατροφικές ελλείψεις που παρατηρούνται λόγω δυσαπορρόφησης σε όσους νοσούν είναι σε:

Ασβέστιο

Σίδηρο

Ψευδάργυρο

Μαγνήσιο

Φυλλικό οξύ

Βιταμίνες Β6 & Β12

Όλες τις λιποδιαλυτές βιταμίνες και κυρίως Α και D

Είναι φανερό λοιπόν ότι μια καλά σχεδιασμένη, εξατομικευμένη διατροφή για το άτομο με φλεγμονώδη εντερική νόσο είναι απαραίτητη. Αυτή θα πρέπει, εκτός απο την επαρκή ενέργεια και πρωτεΐνες, να είναι πλούσια στα παραπάνω θρεπτικά συστατικά για να αποφευκτούν μακροχρόνιες συνέπειες όπως η αναιμία, η οστεοπόρωση και η ανεβασμένη ομοσυστεΐνη (δείκτης καρδιαγγειακού κινδύνου).

Τι να προσέξετε αν πάσχετε απο Νόσο του Crohn ή ελκώδη κολίτιδα

-Κάντε μικρά και συχνά γεύματα για να έχετε μεγαλύτερες πιθανότητες να τραφείτε επαρκώς έστω κι αν η όρεξή σας για φαγητό δεν είναι μεγάλη

-Μασήστε καλά την τροφή σας

-Πίνετε πολλά μη αλκοολούχα/καφεϊνούχα υγρά για να αποφύγετε την αφυδάτωση

-Αποφύγετε το αλκοόλ, τα καυτερά φαγητά και τα λιπαρά γεύματα

-Αν η νόσος βρίσκεται σε ύφεση καταναλώστε μια ανεκτή ποσότητα τροφίμων πλούσιων σε φυτικές ίνες. Σε περίπτωση στένωσης αποφύγετε τα ωμά φρούτα/λαχανικά

-Αποφύγετε τρόφιμα που προκαλούν αέρια όπως: μπρόκολο, κουνουπίδι, κρεμμύδι, πιπεριά

-Σε περίοδο έξαρσης της νόσου, ακολουθήστε διατροφή φτωχή σε φυτικές ίνες με μικρή ποσότητα ανεκτών λαχανικών (συνήθως βρασμένα) και προϊόντα δημητριακών απο λευκό αλεύρι, ρύζι, πατάτες

-Αποφύγετε το γάλα αν είστε δυσανεκτικοί στη λακτόζη (εξαιρείται το κεφίρ που υπάρχουν ενδείξεις ότι έχει προστατευτική δράση)

-Θυμηθείτε ότι η νόσος Crohn και η ελκώδης κολίτιδα δεν θεραπεύονται αν ακολουθήσετε μια συγκεκριμένη διατροφή αλλά μπορούν να ελεχθούν καλύτερα και να χαρίσουν μεγαλύτερες περιόδους ύφεσης και καλύτερη ποιότητα ζωής.

-Συζητήστε με το διαιτολόγο ή το γιατρό σας αν νιώθετε αδύναμοι και πιστεύετε ότι χρειάζεστε κάποιο συμπλήρωμα διατροφής. Θα σας βοηθήσουν να εντοπίσετε το κατάλληλο για την περίπτωσή σας. http://www.nutritastic.wordpress.com